میکروارگانیسم‌ها مانند هر موجود زنده دیگری برای رشد و بقای خودشان نیاز به مواد غذایی و محیط مناسب برای رشد دارند. باید برای رشد آنها فاکتورهای محیطی مانند دما و اتمسفر و PH را برای آنها در شرایط مناسبی قرار داد. در آزمایشگاه‌های میکروبی برای مطالعه کردن روی میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها و قارچ‌ها نیاز به محیط کشت مناسب برای رشد آنها است. میکروارگانیسم‌ها علاوه‌بر زندگی کردن در محیط طبیعی با ایجاد شرایط مصنوعی برای زندگی آنها می‌توانند زنده بمانند. این شرایط مصنوعی حاوی مواد غذایی موردنیاز برای میکروارگانیسم‌ها است که به آنها محیط کشت می‌گویند. اگر غلظت میکروارگانیسم‌ها کم باشد، می‌توان با انجام دادن کشت تعداد آنها را افزایش داد. ساخت محیط کشت میکروبی از فرآیندهای مهم و اولیه‌ای است که در آزمایشگاه‌های میکروبی و زیستی انجام می‌شود.
طرز تهیه محیط کشت جامد
محیط کشت میکروبی چیست؟
روش کشت میکروبی یک روش مهم در آزمایشگاه میکروبی است که در آن یک محیط کشت مناسب را که از نظر مواد غذایی برای رشد میکروب‌ها مناسب است، آماده می‌کنند. با کشت کردن میکروب‌ها در محیط کشت می‌توان نوع و مقدار یک میکروارگانیسم را در یک نمونه آزمایشگاهی تعیین کرد. به عنوان مثال اگر یک نمونه از گلوی فرد برای آزمایش برداشته شود، برای آزمایش کردن آن از لحاظ وجود میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری ایجاد کننده استرپتوکوک در یک محیط کشت مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
طرز تهیه محیط کشت جامد
انواع محیط کشت فیزیکی کدام ها هستند؟
محیط‌های کشت برای تهیه محیطی لازم با وجود تمامی فاکتورهای لازم برای رشد میکروارگانیسم‌ها در آزمایشگاه و به صورت مصنوعی است. محیط‌های کشت شامل انواع مواد مانند آگار، پپتون، آب کازئین هیدرولیز شده، مالت، مخمر که منبع هیدروژن است و کربن و عصاره‌های گوشتی است. براساس مواد موردنیاز برای رشد میکروارگانیسم‌های مختلف سه دسته مختلف از محیط کشت وجود دارد که شامل دسته‌بندی زیر است.
- دسته‌بندی انواع محیط کشت براساس حالت فیزیکی مانند جامد، مایع و نیمه جامد
- دسته‌بندی محیط‌های کشت براساس محتوای مواد مغذی
- دسته‌بندی انواع محیط‌های کشت براساس کاربرد و ساختار شیمیایی
طرز تهیه محیط کشت جامد
طبقه‌بندی محیط کشت براساس حالت فیزیکی
طبقه‌بندی محیط کشت براساس حالت فیزیکی پس از آماده‌سازی محیط کشت، از ساده‌ترین انواع دسته‌بندی محیط‌های کشت است. انواع محیط کشت براساس حالت فیزیکی به انواع جامد، نیمه جامد و مایع تقسیم می‌شود.
محیط کشت جامد
در محیط‌های کشت جامد بیشترین مقدار آگار وجود دارد. غلظت آگار در محیط‌های کشت جامد حدود 1.5 تا 2 درصد است. این نوع محیط کشت جامد در دمای 37 درجه سانتی‌گراد کاملا جامد است. این نوع محیط‌های کشت برای شناسایی کردن و بررسی و جداسازی کلنی‌های باکتری‌های مختلف استفاده می‌شود.
طرز تهیه محیط کشت جامد
محیط کشت نیمه جامد
در محیط کشت نیمه جامد درصد آگار آن کمتر از محیط کشت جامد است. درصد آگار در محیط کشت نیمه جامد حدود 0.5 تا 0.2 درصد است، و به همین دلیل کاملا جامد نیست و به صورت نرم و ژله‌ای دیده می‌شود. از این محیط کشت برای بررسی کردن تحرک باتری‌ها و تمایز باکتری‌های متحرک و غیرمتحرک استفاده می‌کنند.
طرز تهیه محیط کشت جامد
محیط کشت مایع
در محیط کشت مایع آگار وجود ندارد و داخل لوله‌های آزمایش ریخته می‌شود. در این نوع محیط کشت باکتری‌ها در سراسر محیط رشد می‌کنند و محلول را کدر می‌کنن. محیط کشت مایع برای مطالعات تخمیری، بررسی مصرف اکسیژن توسط گونه و … استفاده می‌شود. از این محیط کشت برای بررسی کردن گونه‌های مختلف باکتری استفاده نمی‌شود. به محیط‌های کشت مایع براث (Broth) نامیده می‌شود.
طرز تهیه محیط کشت جامد
چه دستگاه هایی برای تهیه محیط کشت میکروبی موردنیاز است؟
ساخت محیط‌های کشت مراحل و دستگاه‌های مخصوص به خود را دارد. برای ساخت محیط کشت مناسب برای هر فعالیت در آزمایشگاه میکروبیولوژی نیاز به وجود داشتن دستگاه‌های مخصوص به خود دارد.
- هود لامینار
- انکوباتور
- بن ماری
- سانتریفیوژ
- یخچال آزمایشگاهی
- PH متری
- میکروپیپت
- پلیت
- شعله یا هات پلیت
- لوپ یا آنس
- اتوکلاو
طرز تهیه محیط کشت جامد
انواع محیط کشت جامد کدام‌ها هستند؟
محیط‌های کشت غیرمایع به طور معمول دارای 1.5 تا 2 درصد آگار هستند که باعث سفت شدن و جامد شدن محیط کشت می‌شود. محیط کشت‌های حاوی آگار در دمای 37 درجه جامد هستند. می‌توان به جای آگار از مواد جامدکننده دیگری نیز استفاده کرد، اما در حال حاضر از آگار برای این منظور استفاده می‌شود. محیط‌های کشت جامد معروف شامل موارد زیر است:
طرز تهیه محیط کشت جامد
محیط کشت بلاد آگار
محیط کشت بلاد آگار یک محیط کشت مغذی است که گلبول‌های قرمز خونی دارد و برای میکروارگانیسم‌هایی به سختی رشد می‌کنند مورد استفاده قرار می‌گیرد. محیط کشت بلاد آگار برای رشد باکتری‌های بیماری‌زا استفاده می‌شود.
طرز تهیه محیط کشت جامد
محیط کشت نوترینت آگار
از محیط کشت نوترینت آگار برای باکتری‌هایی که به راحتی رشد می‌کنند استفاده می‌شود. این محیط کشت نوعی میکروب‌شناسی مغذی است. محیط کشت نوترینت آگار در دمای 25 درجه سانتی‌گراد PH خنثی دارد و در دمای بالا جامد است. نوترینت آگار محیطی غیر انتخابی، جامد و مغذی برای رشد و تکثیر باکتری‌ها است.
طرز تهیه محیط کشت جامد
مک کانکی آگار
این محیط کشت یک محیط کشت میکروبی انتخابی و افتراقی برای باکتری‌ها است. این محیط کشت برای جداسازی انتخابی باکتری‌های گرم منفی و دستگاه گوارش و تمایز دادن باکتری‌ها براساس تخمیر لاکتوز مناسب است.
طرز تهیه محیط کشت جامد
محیط کشت شکلات آگار
محیط کشت شکلات آگار یا شکلات آگار خون‌دار، محیط کشتی غیرانتخابی و غنی شده است که برای جداسازی باکتری‌های بیماری‌زا استفاده می‌شود. این محیط کشت بدلیل داشتن مواد غذایی غنی و داشتن PH مناسب برای رشد باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها در آزمایشگاه‌های پزشکی و دامپزشکی استفاده می‌شود.
طرز تهیه محیط کشت جامد
نتیجه گیری
محیط کشت‌های میکروبی برای رشد میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌هایی که در موادغذایی وجود دارند در آزمایشگاه‌های میکروبی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سلام
برای تهیه محیط کشت مایع هم همین روش رو باید پیش بریم؟